Upadłość konsumencka

Sąd nie oddala wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. W aktualnym brzmieniu przepisów będą mogli ogłosić bankructwo również ci, którzy doprowadzili do swojego zadłużenia z premedytacją. Zgodnie z nowymi przepisami, przyczyna niewypłacalności będzie badana dopiero po ogłoszeniu upadłości, czyli na kolejnym etapie postępowania, tj. ustalaniu planu spłaty.

Sąd upadłościowy oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jedynie w przypadku wystąpienia tzw. negatywnych przesłanek upadłościowych, tj. w przypadku:

1. zaistnienia sytuacji, w której upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności poprzez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań;
2. gdy w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono już postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część zobowiązań.

Tak całkowite umorzenie długu jest możliwe, aczkolwiek wyłącznie w przypadku, gdy sąd lub tymczasowy nadzorca sądowy udowodnią, że dłużnik nie posiada majątku, a także, że jest trwale niezdolny do spłaty zobowiązań. Chodzi na przykład o sytuacje, w których bankrut jest np. trwale niezdolny do jakiejkolwiek pracy zarobkowej. W znakomitej większości przypadków upadłość konsumencka nie będzie jednoznaczna z tym, że całe zadłużenie zniknie.

Sąd może również ustalić, że niezdolność do spłaty nie ma u dłużnika charakteru permanentnego i podjąć decyzję o warunkowym umorzeniu zobowiązań – wtedy dłużnik pozostaje w pięcioletnim okresie „zawieszenia”, podczas którego może zostać złożony wniosek o ustalenie planu spłaty, a w konsekwencji obowiązek uregulowania, chociażby częściowego, zobowiązań upadłego. Podczas tego okresu, upadły musi min. składać sądowi coroczne sprawozdania dotyczące swojej sytuacji finansowej.

Jednak nie wszystkie zobowiązania dłużników będą mogły zostać umorzone.

Ustawa zakazuje umarzania zobowiązań alimentacyjnych, obowiązku naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia, czy też obowiązek wypłaty renty odszkodowawcze.

Czy dłużnik straci dach nad głową?

I tak i nie. W myśl nowych przepisów dłużnik nie może zostać skazany na bezdomność. Jego majątek w tym dom lub mieszkanie zostanie więc zlicytowane, ale z pieniędzy ze sprzedaży mieszkania czy domu ma otrzymać równowartość przeciętnego czynszu za okres od roku do dwóch lat, co umożliwi mu zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych przez dłuższy okres niezbędny do stanięcia na nogi.

Jak wygląda procedura upadłościowa?

Należy pamiętać, że ogłoszenie upadłości powinno być zawsze ostatecznością. Procedura upadłościowa może okazać się złożona i długotrwała. Poza tym trzeba pamiętać, że w chwili rozpoczęcia postępowania upadłościowego wobec konsumenta, nadzór nad jego majątkiem jest przekazywany syndykowi. Likwidacji przez syndyka podlegają nieruchomości (mieszkanie, dom), jak również ruchomości (np. samochód). Syndyk może być zainteresowany również akcjami, czy udziałami dłużnika w spółkach, jak również wynagrodzeniem pobieranym za pracę w części podlegającej zajęciu. Dodatkowo osoba zadłużona traci możliwość korzystania ze swojego

majątku (np. samochodu) i dysponowania swoim majątkiem – pieczę nad tym również sprawuje syndyk. Sama może jedynie kupować produkty niezbędne do funkcjonowania, takie jak np. żywność czy środki czystości. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej w sposób znaczny ogranicza więc swobodną egzystencję.

Jaki wpływ ma upadłość na małżeństwo?

Konsekwencje ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków są poważne dla obojga z nich. Jeśli jeden z małżonków ogłosi upadłość, to z mocy prawa między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa, zaś majątek wspólny wchodzi do masy upadłościowej. Sąd zwykle bada również, czy na sześć miesięcy przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką nie doszło do przeniesienia majątku lub jego części na osoby np. z rodziny dłużnika. Wówczas sąd może podważyć takie umowy uznając, iż stanowiły one czynności zmierzające do pokrzywdzenia wierzycieli. Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu swojego udziału w majątku wspólnym. Musi on jednak zgłosić swoją wierzytelność sędziemu-komisarzowi. Również niektóre czynności prawne – darowizny, umowy sprzedaży – dokonane przez dłużnika w okresie do roku przed dniem złożenia wniosku o upadłość konsumencką będą bezskuteczne w stosunku do masy upadłościowej. Co to oznacza? Oznacza to, iż sąd uzna je za nieistniejące.

Czy postepowania egzekucyjne w toku wykluczają ogranicza możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

Dłużnik ma prawo i możliwość zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej niezależnie od tego ile postępowań egzekucyjnych jest prowadzonych oraz jaki jest stan ich zaawansowania.

Gdzie złożyć wniosek o upadłość konsumencką?

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy zgłosić w sądzie upadłościowym właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania. Sąd upadłościowy to wyspecjalizowany wydział w sądach rejonowych – sądach gospodarczych.

Czy z chwilą ogłoszenia upadłości konsumenckiej ustaje zajęcie wynagrodzenia dokonane przez komornika?

Tak. Z chwilą ogłoszeni upadłości konsumenckiej postępowania egzekucyjne ulegają zawieszeniu, a po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej zostają umorzone. W związku z powyższym komornik nie będzie mógł już podejmować żadnych czynności, w tym ściągać należności wierzycieli z wynagrodzenia dłużnika.

Jak długo trwa podstępowanie upadłościowe?

Samo rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości zajmuje od 1-3 miesięcy. Długość postępowania po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej zależy od sytuacji prawno-majątkowej dłużnika oraz sprawności syndyka.

Czy wierzyciele są informowani o złożeniu wniosku o upadłość konsumencką?

O fakcie złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wierzyciele dowiadują się dopiero po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Należy pamiętać, iż wierzyciele nie są uczestnikami postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o upadłość konsumencką.

Czy wierzyciel może zaskarżyć postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?

Wierzyciele nie są uczestnikami postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o upadłość konsumencką, a co za tym idzie nie przysługuje im prawo wniesienia zażalenia na postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej.

Czy potrzebna jest zgodna współmałżonka na ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Zgłoszenie wniosku o upadłość konsumencką przez dłużnika będącego w związku małżeńskim nie wymaga uzyskania zgody współmałżonka. Co warte podkreślenia wniosek o upadłość konsumencką może być złożony nawet wbrew woli współmałżonka.

Czy brak majątku stanowi przeszkodę dla ogłoszenia upadłości konsumenckiej?

Upadłość konsumencka może zostać ogłoszona również w stosunku do osoby nieposiadającej żadnego majątku.

Czy długi w ZUSie i Urzędzie Skarbowym również podlegają umorzeniu?

Tak. Umorzenie obejmuje co do zasady wszystkie zobowiązania upadłego.

Czy przedsiębiorca, który posiada jedynie długi prywatne może ogłosić upadłość konsumencką?

Źródło i charakter posiadanego zadłużenia nie ma żadnego znaczenia dla zdolności do ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Czy rolnik może ogłosić upadłość konsumencką?

Tak. Obecnie upadłość konsumencką może zostać ogłoszona również w stosunku do rolnika.

Czy upadłość konsumencką może zostać ogłoszona jedynie w stosunku do części zobowiązań, których nie jestem w stanie regulować?

Nie. Upadłość konsumencka obejmuje cały majątek dłużnika i wszystkie jego zobowiązania.

Jak napisać wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Aby poprawnie skonstruować wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy skorzystać z profesjonalnego doradztwa.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej:

Ogłoszenie upadłości następuje na podstawie wniosku złożonego do właściwego sądu upadłościowego. Wniosek taki po zmianie przepisów prawa upadłościowego będzie rozbudowany o nowe elementy. W swej treści wniosek powinien zawierać:

1. imię i nazwisko, miejsce zamieszkania, adres oraz numer PESEL dłużnika, a jeżeli dłużnik nie posiada numeru PESEL – inne dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację;
2. NIP dłużnika, jeżeli dłużnik miał taki numer w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem złożenia wniosku;
3. wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika;
4. wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie;
5. aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
6. spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminy zapłaty;
7. spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu, w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności;
8. listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych; zastawów i zastawów rejestrowych;
9. informację o osiągniętych przychodach oraz kosztach poniesionych na swoje utrzymanie, a także osobach pozostających na utrzymaniu dłużnika w ostatnich 6 miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
10. informacje o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
11. informacje o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich 12 miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł;
12. oświadczenie o prawdziwości danych we wniosku.

Jeżeli oświadczenie o prawdziwości danych podanych we wniosku nie będzie zgodne z prawdą, dłużnik poniesie odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości.

Jakie są tryby oddłużania konsumenta?

Na mocy znowelizowanych przepisów prawa upadłościowego wobec konsumentów będą mogły być zastosowane trzy sposoby oddłużenia:

1. warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli,
2. umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty,
3. ustalenie planu spłaty

Ustawodawca dopuścił także stosowanie w upadłości konsumenckiej tzw. pre-packu, czyli zatwierdzenia przygotowanej sprzedaży majątku upadłego o znacznej wartości. Taki sposób likwidacji majątku polega na złożeniu przez uczestnika postępowania wniosku o sprzedaż określonego składnika majątku na rzecz konkretnego nabywcy. Do wniosku należy dołączyć opis i oszacowanie składnika majątkowego sporządzone przez biegłego sądowego. Można sobie wyobrazić wykorzystanie tej instytucji do sprzedaży nieruchomości dłużnika lub innych cennych rzeczy osobistych stanowiących składniki masy upadłości członkowi jego rodziny, co z jednej strony przyśpieszy likwidację majątku a z drugiej pozwoli zachować nieruchomość dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych dłużnika.