Podział majątku

1.Poprzez zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza przed zawarciem małżeństwa lub w jego trakcie ( w jakimkolwiek momencie). Umowę taką można w każdym czasie zmienić lub rozwiązać. Uwaga co istotne umowę taką można zawrzeć także przez pełnomocnika. Niezbędne jest jedynie zastosowanie dla pełnomocnictwa formy aktu notarialnego. Pełnomocnictwo powinno być szczegółowe tj. dokładnie określać postanowienia umowy, która ma być zawarta oraz osobę, z którą ma być zawarta.

2.Poprzez orzeczenie Sądu. Sąd wprowadza rozdzielność majątkową małżeńską z ważnych powodów na wniosek każdego z małżonków. Co istotne wniosek ten może także zgłosić wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

Sąd rozpoznający sprawę o ustanowienie rozdzielności majątkowej powinien poczynić ustalenia dotyczące wielkości majątku wspólnego, istnienia zadłużenia, jego rozmiarów i okoliczności powstania, wielkości majątku osobistego małżonka-dłużnika i sposobu wykonywania przezeń zobowiązania, a także kwestii dotyczących utrzymania i wychowania małoletnich dzieci stron. Sąd w tym postępowaniu nie bada winy za rozkład pożycia.

Coraz więcej par w Polsce decyduje się na życie w związku nieformalnym tzw. partnerskim. Należy jednakże mieć na uwadze fakt, iż sprawy majątkowe osób żyjących w konkubinacie nie są uregulowane prawnie, tak jak ma to miejsce w przypadku związków małżeńskich. W odniesieniu do podziału majątku partnerów zastosowanie znajdują jedynie ogólne przepisy prawa cywilnego związane ze współwłasnością w częściach ułamkowych. Sprawy podziału majątku mogą być szczególnie trudne, jeśli partnerzy nie podpisywali umów cywilnoprawnych, które pozwalałyby na formalne uregulowanie kwestii finansowych.

Strony muszą udowodnić zasadność domagania się podziału wspólnie zgromadzonego majątku stosownie do złożonego przez siebie wniosku. Dowodami w takim postępowaniu mogą być zeznania świadków oraz wszelkie dokumenty, z których wynika, że dana osoba poniosła nakłady na określony składnik majątku. Niestety rozwiązanie spraw prawno-formalnych związków partnerskich zazwyczaj jest problematyczne. Warto w takiej sytuacji zasięgnąć porady profesjonalisty.

Rozpad wspólności majątkowej może ustać jeszcze w trakcie trwania małżeństwa w związku z podpisaniem przez małżonków przed notariuszem umowy majątkowej małżeńskiej znoszącej wspólność majątkową potocznie zwanej intercyzą. Po jej podpisaniu co do zasady cały majątek dzielony jest równo po połowie. Jednak od każdej zasady są wyjątki.

Małżonkowie mogą w drodze umowy podzielić majątek w sposób odmienny niż przy uwzględnieniu zasady równego podziału dóbr. Nadto o nierówności udziałów w zgromadzonym majątku wspólnym może orzec sąd. Ugodowy podział majątku u notariusza to duża oszczędność czasu i kosztów, jednak oby dwie strony muszą być zgodne, co do podziału. Po rozwodzie ustaje wspólność ustawowa małżonków i zasadą jest równy podział majątku.

Od tej zasady odchodzi się w momencie, kiedy jeden z małżonków w sposób rażący i uporczywy nie przyczyniał się do powiększenia wspólnego majątku, stosownie do swoich sił i możliwości zarobkowych. Należy pamiętać, że zawsze brany jest pod uwagę fakt wychowywania dzieci oraz prowadzenia gospodarstwa domowego. Jeżeli jeden z małżonków zajmował się pracą zarobkową, a drugi wychowaniem dzieci oraz prowadzeniem domu, ich wkład we wspólny majątek uznawany jest za równy.

W prawidłowo funkcjonującym małżeństwie równe prawa małżonków realizują się także w sferze majątkowej, a ich wyrazem jest zasada równości udziałów w majątku wspólnym.

Zasada ta pozostaje aktualna bez względu na to, czy w konkretnym małżeństwie oboje małżonkowie pracują, uzyskując dochody zwiększające wartość majątku wspólnego, czy też w ramach podziału obowiązków, jedno z małżonków bierze na siebie ciężar utrzymania rodziny- zarabiania pieniędzy, a drugie wykonuje czynności związane z wychowaniem dzieci lub prowadzeniem gospodarstwa domowego.

Wyodrębnione udziały w majątku wspólnym małżonków powstają z chwilą orzeczenia rozwodu, zawarcia umowy wprowadzającej rozdzielność majątkową, orzeczenia separacji lub orzeczenia przez sąd rozdzielności majątkowej małżeńskiej między małżonkami. 

Wniosek o podział majątku wspólnego przede wszystkim musi zawierać podstawę prawną przyczyny ustania wspólności majątkowej małżonków. Następnie należy przedstawić skład wspólności, w której zasób wchodzą zarówno nieruchomości, jak i ruchomości w tym zgromadzone oszczędności, oraz podstawy do jakiej części wnioskujący ma prawo.Wniosek ma być swojego rodzaju projektem podziału wraz z uzasadnieniem.  Podczas sprawy o podział wspólnego majątku dochodzić można, także zwrotu wydatków, nakładów, dodatkowych świadczeń oraz ustalenia nierównego udziału małżonków w majątku.

O sposobie i zasadach podziału majątku decyduje bowiem, oprócz indywidualnego spojrzenia na sprawę przez sędziego, wiele okoliczności tkj. to co wchodzi w skład majątku wspólnego, sposób powstania tego majątku, nakład pracy i wysiłek włożony przez każdego z małżonków w powiększanie dorobku a także zachowanie małżonka w trakcie trwania małżeństwa i wspólności majątkowej o ile miały one istotny wpływ na tenże majątek wspólny.

Z uwagi na złożoność i wielowątkowość problematyki podziału majątku wspólnego linia orzecznicza z każdym rokiem wzbogaca się o nowe sentencje, które w sposób różnorodny odnoszą się do niekiedy bardzo zbliżonych problemów.

Dzieląc majątek nie unikniemy kosztów. W przypadku podziału majątku u notariusza para musi opłacić wynagrodzenie w postaci taksy notarialnej. Jej wysokość z kolei uzależniona jest od wartości dzielonego majątku. Dla majątków od 60 000 zł do 1 000 000 zł wynosi ona 1010 zł plus dodatkowo 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł.

Dla majątku, którego wartość jest wyższa od miliona złotych, ale nie przekracza dwóch milionów wynosić będzie 4770 zł plus 0,2% od nadwyżki powyżej 1 miliona. Natomiast w przypadku przekroczenia wartości 2 milionów taksa wynosi 6 770 zł plus 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł. Co ważne, nie może ona wynieść więcej niż 10 tysięcy złotych. Do tych kwot zawsze należy doliczyć podatek VAT wynoszący 23% i dodatkowo niewielkie opłaty za odpisy i wpisy oraz opłatę sądową za wpis prawa własności w księdze wieczystej w kwocie 150 zł.

Przy podziale majątku na drodze sądowej koszty są zdecydowanie wyższe. Po orzeczeniu rozwodu byli małżonkowie mogą złożyć do sądu wniosek o podział majątku, podlega on opłacie 1000 zł. Ta opłata będzie niższa, jeśli złożony zostanie wspólny projekt podziału, opłata wynosić będzie wtedy 300 zł. W koszty sądowe wliczać się będą wynagrodzenia dla biegłego, który może a wielu sytuacjach nawet powinien zostać powołany w sprawie, koszty mediacji, ewentualnej apelacji.

Osoba, która nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, może złożyć oświadczenie z prośbą o zwolnienie od kosztów sądowych w całości lub części.